W polskim porządku prawnym spadkobiercy wstępują generalnie w ogół praw i obowiązków przysługujących spadkodawcy. Oznacza to, że przejmują oni wszystkie prawa i obowiązki związane ze spadkiem w jego pełnym zakresie. Jeśli natomiast spadkobierców jest kilku, każdy z nich otrzymuje udział w masie spadkowej proporcjonalny do przysługującej mu części.

W wyniku tego z mocy prawa między spadkobiercami powstaje współwłasność majątku spadkowego. Przyjmuje ona formę współwłasności w częściach ułamkowych i obejmuje wszystkie składniki spadku, zarówno prawa, jak i przedmioty majątkowe. Dotyczy to również długów spadkodawcy, za które spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność. Oznacza to, że wierzyciele zmarłego mogą dochodzić spłaty zobowiązań od wszystkich spadkobierców łącznie, od kilku z nich lub od jednego wybranego.

Współspadkobiercy wspólnie zarządzają spadkiem, a każdy z nich może dysponować swoim udziałem w poszczególnych składnikach majątku jedynie za zgodą pozostałych lub na podstawie odpowiedniego orzeczenia sądu. Jeśli którykolwiek ze spadkobierców nie wyrazi zgody, taka czynność jest nieważna w zakresie, w jakim naruszałaby jego prawa wynikające z przepisów dotyczących działu spadku.

Zagadnieniem, które pojawia się w przedstawionych okolicznościach jest dział spadku. Dział spadku stanowi kolejny niezbędny etap po formalnym potwierdzeniu nabycia spadku przez spadkobierców. Samo stwierdzenie nabycia spadku jedynie wskazuje osoby uprawnione do dziedziczenia oraz określa przysługujące im udziały w majątku spadkowym, przy czym możliwe jest także stwierdzenie nabycia spadku oraz działu spadku w jednym postępowaniu przed Sądem.

Przeprowadzenie działu spadku możliwe jest w drodze umowy pomiędzy wszystkimi uprawnionymi spadkobiercami oraz w drodze postępowania sądowego, na podstawie którego Sąd wydaje orzeczenie w postaci Postanowienie w przedmiocie działu spadku.

Dział spadku w formie umowy jest możliwy wyłącznie wtedy, gdy wszyscy spadkobiercy są całkowicie zgodni co do sposobu jego przeprowadzenia. Nie mogą między nimi występować żadne spory dotyczące konieczności podziału, jego metody, przydziału poszczególnych składników majątku ani wysokości ewentualnych spłat i dopłat. Ponadto, warunkiem zawarcia takiej umowy jest wyrażenie zgody przez wszystkich spadkobierców, Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Sądowy dział spadku ma miejsce, gdy spadkobiercy nie mogą osiągnąć porozumienia do zasad jego przeprowadzenia , uniemożliwiając tym samym zawarcie umowy w tej sprawie. Wniosek o dział spadku może złożyć każda osoba, która ma w tym interes prawny, a więc każdy ze spadkobierców, osoba, która nabyła udział w spadku oraz wierzyciele spadkobiercy. Prawo do złożenia wniosku o dział spadku nie jest ograniczone czasowo, co oznacza, że można to zrobić w dowolnym momencie, ponieważ nie podlega ono przedawnieniu.

Procedurę złożenia wniosku o dział spadku reguluje art. 680 Kodeksu postępowania cywilnego. Wniosek o dział spadku powinien zawierać odniesienie do postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, a także spis inwentarza. Należy również wskazać, czy i jakie testamenty pozostawił spadkodawca, gdzie zostały zdeponowane i gdzie obecnie się znajdują. Jeśli spis inwentarza nie został sporządzony, we wniosku należy określić skład majątku podlegającego podziałowi. Ponadto gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość konieczne jest przedstawienie dowodów potwierdzających, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy. Jeżeli nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe, to na podstawie art. 681 kodeksu postępowania cywilnego Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w toku postępowania o dział spadku.

Wniosek o dział spadku należy złożyć do sądu spadku, tj. sądu rejonowego właściwego według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Wniosek o dział spadku powinien spełniać wymogi formalne określone w kodeksie postępowania cywilnego. Ponadto należy w nim zawrzeć spis wszystkich składników majątku spadkowego przeznaczonych do podziału między spadkobierców. Należy także przedstawić propozycję podziału spadku.

Do postępowania o dział spadku należy odpowiednio się przygotować, oraz wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. W ramach świadczonej pomocy prawnej przygotowuję klientów do postępowania o dział spadku, oraz prowadzę sprawy o dział spadku. Dotyczy to także sytuacji, w których zostało już wszczęte postępowanie o dział spadku przez Wnioskodawcę.